CIA dự phóng : Phương Tây suy yếu, châu Á đi lên

Minh Anh - RFI - điểm báo - thứ Bảy /14/07/2012
Tương lai của thế giới trong hai thập niên nữa, tức là vào năm 2030, có vẻ rất đen tối. Tuy nhiên, nếu có sự hợp tác giữa các cường quốc với nhau, đặc biệt là giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ, nhất là trên lãnh vực công nghệ cũng có thể sẽ mở ra một kỷ nguyên vàng son mới, cho các mối quan hệ quốc tế. Đây chính là những dự báo do Cơ quan Tình báo Quốc gia Mỹ sẽ đưa ra sau đợt bầu cử tổng thống vào tháng 11 năm nay.
Bài viết đề tựa « CIA dự báo viễn cảnh thế giới hậu Hoa Kỳ » của hai tác giả Rémy Dupuis và Corine Lesnes đăng trên nhật báo Le Monde số ra hôm nay. Dự báo tương lai : chính là tham vọng của Hội đồng Tình báo Quốc gia (NIC), một chi nhánh thuộc CIA.


Trên thực tế, cứ mỗi năm năm, CIA có trách nhiệm suy ngẫm đến hiện trạng tương lai của thế giới trong vòng hai thập niên. Lần này, bản thảo « Xu hướng toàn cầu vào năm 2030 », sẽ được công bố chính thức ngay sau kỳ bầu cử tổng thống Mỹ, dự báo trước các cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật. Theo đó, chúng có nguy cơ làm biến đổi các mối quan hệ quốc tế, từ việc phổ biến hóa các sinh vật biến đổi gen (GMO) cho đến máy in 3D trong tương lai, đi qua việc cải thiện hiệu năng bộ não con người hay nhân bản con người. 

Cơ quan NIC xác định rõ những xu hướng sau đây, gần như là chắc chắn sẽ kiến tạo nên hệ thống thế giới vào năm 2030 : sự giải phóng cá nhân, dân số, sự phân tán quyền lực, các vấn đề về năng lượng, nước và lương thực. Tác động của một trong những xu hướng trên biến đổi theo các biến số chính, bao gồm kinh tế và cách điều hành thế giới, các xung đột vũ trang, công nghệ và vai trò quyết định của Mỹ.

Trong bối cảnh này, NIC dự báo ba tình huống có thể xảy ra vào năm 2030 : « trở lại như trước », « hỗn hợp » và « phân rã ». Theo quan điểm của các tác giả bản thảo, kịch bản cuối cùng tức là phân rã, có nhiều khả năng xảy ra nhất. Tăng trưởng kinh tế bất bình đẳng sẽ tái phân bổ lại bản đồ quyền lực.

Phương Tây trở nên suy yếu trước sự đi lên của châu Á, vào lúc mà sự biến động của các thị trường và sự biến đổi khí hậu đang đe dọa sự ổn định của thế giới. Trong thế giới « bị phân rã » này, sự thiếu vắng ý chí chính trị chung để giải quyết các vấn đề toàn cầu sẽ gạt ra ngoài các tổ chức đa phương và làm tăng nguy cơ xung đột liên chính phủ. Nếu như nhiều vụ xung đột quân sự lớn – chẳng hạn như giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ - có thể né tránh được, thế giới vẫn luôn luôn nằm kề bên bờ vực thẳm. 

Trong khi đó, kịch bản « trở lại như trước» tiên đoán một sự quay ngược trở lại của thế giới ở giai đoạn « tiền Hoa Kỳ », nghĩa là tình hình bất ổn của thế giới hồi đầu nửa thế kỷ 20. Các tác giả cho rằng kịch bản này cũng không mấy khách quan. Bị kìm hãm ngay trong chính vấn đề ngân sách của mình, Mỹ không còn khả năng để dấn thân trên trường quốc tế nữa. Đang được các nước mới trỗi dậy đón tiếp nồng nhiệt, sự thoái lui này nhanh chóng trở thành nguồn gốc của sự mất cân đối. Các căng thẳng sắc tộc và địa-chính trị tại châu Á và Trung Đông sẽ nhanh chóng biến thành các xung đột rộng lớn, trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đình trệ.

Tương lai thế giới vào năm 2030 hầu như đen tối. Kịch bản duy nhất trong ba viễn ảnh của bản dự thảo đầu tiên về « Xu hướng toàn cầu năm 2030 » vẫn còn cho thấy chút hy vọng. Kịch bản « hợp tác » cho thấy sự nảy sinh của một thế giới hữu nghị, theo đó sự cộng tác trên phương diện công nghệ có lẽ sẽ khởi động một kỷ nguyên vàng son mới cho quan hệ quốc tế. Tuy nhiên cũng phải chờ xem sao.